Deze locatievoorstelling werd gemaakt ter gelegenheid van het Over het IJ Festival 2016 in Amsterdam Noord op een voormalig sportterrein dat is teruggegeven aan de natuur: stadslandbouwproject Noordoost, waar door een bonte mix van vrijwilligers en bedrijven wordt geëxperimenteerd met duurzaamheid. Het was de ideale plek voor onze ‘participatievoorstelling’ Welkom in ons Ecodorp.
Naast het voedselbos en de wijngaard bouwden we een groots opgezette nederzetting met een vuurplaats, een houten gemeenschapsruimte en twee Mongoolse yurts: een tijdelijk ecodorp, waar het publiek werd uitgenodigd om deel te nemen aan een aantal workshops. De workshops mondden uit in een gezamenlijke presentatie in de schuur, waarbij de toeschouwers (die inmiddels geen toeschouwers meer waren, maar acteurs in een fictieve werkelijkheid) dansten, zongen en acteerden in de ad-hoc musical ‘Geef de Aarde door’. Aan het eind van de avond werd de gezamenlijk bereide soep uitgedeeld en wisselden de deelnemers hun ervaringen uit rond het kampvuur.
Tijdens het onderzoek voor het project kwamen we een hardnekkig vooroordeel tegen: ecodorp-bewoners zijn etherische zwevers. Veel mensen hebben een weerstand tegen groepen, tegen mensen ‘die iets beters willen voor de aarde’, tegen alle vormen van idealisme. Wij vonden daarin een uitdaging: is het mogelijk om de toeschouwers mee te nemen in een ervaring waarbij het erop aankomt dat ze hun vooroordelen en weerstand laten vallen en ze zich (bewust of onbewust) daadwerkelijk verbinden met de mensen waarmee ze samen zijn – al is het maar voor één avond.
Op basis van dit uitgangspunt werd het scenario voor de ‘voorstelling’ ontwikkeld. Het was de grote vraag of het publiek zou meegaan in de opzet. Het is nogal wat om met volslagen vreemden een bewegingsworkshop te doen. Laat staan om daarna mee te spelen in de presentatie. Maar dat wat mensen in beweging brengt, namelijk dat ze elkaar inspireren, voltrok zich in Welkom in ons Ecodorp.
De meest gehoorde reactie na afloop van de voorstelling was dat mensen het ongelofelijk vonden dat ze zich hadden ‘geopend’, dat ze iets hadden gedaan wat ze nog nooit hadden gedaan. Iets waar ze op voorhand absoluut ‘nee’ tegen hadden gezegd (veel toeschouwers wisten niet dat het de bedoeling was dat ze echt mee zouden spelen). Maar door de veilige context en de wetenschap dat daarbinnen iedereen gelijk was, gaven ze zich over aan iets nieuws, aan een verandering. Zelfs de meest terughoudende toeschouwers bekenden naderhand dat ‘er iets was gebeurd’:
‘Voor liefhebbers van dit participatietheater is het vast fantastisch, maar houd je er niet van, dan is het lastig. Ik moet wel toegeven dat mijn aanvankelijke schroom en afkeer geleidelijk werden overwonnen: dus ja, eerlijk is eerlijk, de zachte krachten hebben effect.’ (Kester Freriks in Theatermaker).
De toeschouwers in Welkom in ons Ecodorp maakten kennis met de wereld van eco: de biologische wijngaard en het voedselbos van Noordoogt, de solar transformers van Metabolic, de ecotoiletten van LocalWise, het Wormenhotel van Le Compostier, de CO2 neutrale woongemeenschap van Villa Friekens en de Buitengewone varkens. Ze maakten deel uit van een verhaal over de aarde en dat we daar zorgvuldig mee om moeten gaan. En ze verbonden zich met elkaar en met het ‘ecogevoel’ – dat niet zweverig is, maar gewoon gaat over een beetje verstandig zijn en je verantwoordelijkheid nemen.
“Het is een warm jaren zeventig bad waarin de spelers het publiek laten pootjebaden. Een gebatikte jurk en blote voeten helpen zeker. En vooral je verwachtingen over een theatervoorstelling bijstellen. Je moet een hart van steen hebben om niet even harmonieus mee te knorren.”
“Voor liefhebbers van dit participatietheater is het vast fantastisch, maar houd je er niet van, dan is het lastig. Ik moet wel toegeven dat mijn aanvankelijke schroom en afkeer geleidelijk werden overwonnen: dus ja, eerlijk is eerlijk, de zachte krachten hebben effect.”
Regie: Ingrid Kuijpers
Spel: Kiki Jaski, Jan Groenteman, David Eeles, Jansje Meijman, Dwayne Toemere, Dionne Verwey, Karen Mulder, Esther Wijkstra en Ingrid Kuijpers
Assistent regie: Jansje Meijman
Kostuums: Marina van der Heiden
Toneelbeeld: Douwe Hibma
Lichtontwerp: Desirée van Gelderen
Techniek: Martijn Nieuwenburg, Nick van Doesem
Productie: Sabine Oldenburg
Research en advies: Nicolette Aschermann
Grafisch ontwerp: Kok Pistolet
Fotografie: David Eeles
Videoregistratie: Thomas Sykora
Welkom in ons Ecodorp ging op 8 juli 2016 in première op Over het IJ Festival Amsterdam-Noord.